Vermogenspositie | Jaarverslag 2019

De vermogenspositie geeft inzicht in de omvang van de bezittingen (activa) van de gemeente en hoe deze gefinancierd zijn (eigen vermogen of vreemd vermogen). Daarnaast geeft de vermogenspositie inzicht in de vraag in hoeverre de gemeente nog in staat is om vanuit het eigen vermogen tegenvallers op te vangen en of de vermogenspositie is verbeterd of verslechterd. Dit laatste wordt in de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing toegelicht. De balans van de gemeente geeft inzicht in de vermogenspositie per 31 december 2019.

Balans

In onderstaande tabel is de balans opgenomen. De activa (links in de tabel) brengen de gemeentelijke bezittingen in beeld. De passiva (rechts) verklaren hoe deze gefinancierd zijn.

bedragen x € 1 miljoen

	31-12-2018	31-12-2019		31-12-2018	31-12-2019
Vaste activa			Vaste passiva
immateriële vaste activa	6	6	eigen vermogen	263	295
materiële vaste activa	776	784	eigen vermogen grexen	105	107
waardecorrectie grond	-138	-118	voorzieningen	60	64
financiële vaste activa	40	35	langlopende leningen	437	430
totaal vaste activa	685	707	totaal vaste passiva	866	896
Vlottende activa			Vlottende passiva
grondvoorraden	326	333
waarde correctie grond	-65	-66
kortlopende leningen	118	96	kortlopende leningen	156	134
liquide middelen en ov.activa	21	19	overlopende passiva	64	59
totaal vlottende activa	401	382	totaal vlottende passiva	220	193
Totaal generaal	1.086	1.089	Totaal generaal	1.086	1.089
verstrekte borgstellingen en garantstellingen				1.155	1.181

Hieronder geven wij een nadere toelichting op de balansposten. Omdat het eigen vermogen dient als buffer voor het opvangen van tegenvallers, besteden we daar extra aandacht aan.

Vaste activa

Immateriële vaste activa

Materiële vaste activa

Financiële vaste activa

Vlottende activa: grondvoorraad

Passiva: eigen vermogen

Het eigen vermogen is het totaal van voor toekomstige uitgaven gereserveerd geld, de risicoreserve (weerstandsvermogen) en vrij besteedbaar geld. Het eigen vermogen bedraagt € 401 miljoen, dit is 36% van het totale vermogen (dit noemen we solvabiliteit). Voor een financieel gezonde gemeente zou dit volgens de norm ten minste 30% moeten zijn. De grafiek hiernaast geeft een beeld van de opbouw van het eigen vermogen.

Zoals uit de grafiek blijkt bedragen de risicoreserves € 66 miljoen. Daarnaast hebben we nog een buffer van € 22 miljoen. Tezamen vormen deze reserves de algemene reserve van de gemeente. De risicoreserves zijn er om verwachte verliezen (ook wel risico's) op te vangen. Als de omvang van de risicoreserve kleiner is dan de verwachte verliezen dan is de inschatting dat we niet voldoende reserves hebben om toekomstige verliezen op te kunnen vangen. De buffer is er om onverwachte verliezen op te kunnen vangen. In het coalitieakkoord is afgesproken dat de buffer aan het einde van de coalitieperiode een omvang heeft van € 60 miljoen.

Het grootste deel van de reserves heeft een bestemming (€ 281 miljoen). € 87 miljoen hiervan zijn beklemde middelen binnen de algemene reserves. Dit betreft:

€ 6 miljoen middelen uit het coalitie akkoord voor beheer en onderhoud en stedelijke vernieuwing;
€ 46 miljoen voor het sluitend maken van de meerjarenbegroting, resultaatbestemmingen en stelpost onvoorzien voor de jaren 2020 en 2021
€ 35 miljoen voor verplichtingen binnen het grondbedrijf voor toekomstige ontwikkelingen, waardering van gronden en verwachte tekorten die nog niet in de grondexploitatie zijn verwerkt.

Er zit € 194 miljoen binnen de reguliere bestemmingsreserves. Hierdoor lijkt het alsof er veel vrij inzetbare middelen zijn, maar dit valt tegen. € 81 miljoen hiervan zijn reserves voor afschrijvingskosten van investeringen. Daarnaast zit er € 64 miljoen binnen het FVA, € 11 miljoen in de reserve sociaal domein en € 8 miljoen in de reserve Floriade. Op al deze reserves zitten zeer beperkende bestedingsvoorwaarden.

De onderstaande grafiek geeft een beeld van de ontwikkeling van de reservepositie vanaf 2011:

Uit de grafiek blijkt dat met name vanaf 2013 fors is ingeteerd op onze reserves. Vanaf 2017 zien we dat de reservepositie zich weer herstelt. We zitten nu weer op het niveau van voor de crisis in 2011. Dit is ook te zien aan het verloop van het solvabiliteitspercentage

Dat is gunstig, gelet op het feit dat we nu door de corona-crisis de komende jaren ongetwijfeld een aanzienlijk beroep op onze reserves zullen moeten doen.

Overige passiva

Vreemd vermogen

Het vreemd vermogen bestaat uit voorzieningen, langlopende leningen en vlottende passiva. De langlopende leningen zijn afgenomen met ongeveer € 7 miljoen. De kortlopende leningen zijn afgenomen met ongeveer € 25 miljoen. De onderstaande grafiek geeft een beeld van de ontwikkeling van de schuldpositie van Almere vanaf 2011:

Uit de grafiek blijkt duidelijk hoezeer onze schulden zijn opgelopen in de jaren van de crisis. Vanaf 2017 heeft zich een dalende trend ingezet. Net als bij de reserves zijn we hier weer bijna terug op het niveau van voor de crisis. Dit blijkt ook uit de netto schuldquote, waarbij de schulden worden afgezet tegen de baten. De schulden hebben nu een omvang van 58% van de totale baten. Hiermee vallen we ruim binnen de gestelde marges van onze toezichthouder.