In de groeiopgave voor de stad, ziet Almere kansen voor duurzame en innovatieve ontwikkelingen op het gebied van onder andere energie, afval en circulaire economie. Binnen dit programma worden twee sporen onderscheiden. Opwaarderen Reststromen (met een groot aantal deelprojecten) en de Energieneutrale stad.
Projecten
bedragen x € 1.000
omschrijving | begroting | realisatie | resultaat |
Proceskosten programmalijn 3 | 250 | 207 | 43 |
Competitie Upcycle City | 1.178 | 505 | 673 |
Citylab Stedelijke Grondstoffen | 979 | 365 | 614 |
Terugdringen voedselverspilling | 50 | 50 | |
Energiefonds | 576 | 396 | 180 |
Stad zonder gas | 299 | 111 | 189 |
3.332 | 1.583 | 1.749 |
Proceskosten programmalijn
Deze middelen worden ingezet voor onder meer de programma manager, programmasecretaris, secretariële ondersteuning, communicatie, control en voorbereidende activiteiten voor mogelijk nieuwe sleutelprojecten. Er valt een bedrag van € 43.000 vrij, omdat de afspraak is dat niet bestede proceskosten ten gunste komt van het fonds.
Competitie Upcycle City
De onderschrijding van € 0,7 miljoen betreft CIRWINN. De middelen voor het deelplan 5 over de marktintroductie van groen beton, zal in 2020 van start gaan. Er is vertraging is opgelopen bij het maken van de Businesscase.
CIRWINN is in 2019 bezig geweest met de uitvoering van de deelplannen 2 t/m 4. Deelplan 2, de betonpuinscheidingsinstallatie, is op 31 oktober 2019 feestelijk geopend. Deze puinscheidingsinstallatie zorgt ervoor dat betonpuin hoogwaardig hergebruikt kan worden. Ook deelplan 3, de doorontwikkeling van Groen Gas Almere, is in 2019 voltooid. Dit houdt in dat biomassa wordt verwerkt waarbij grondstoffen (organische vezels en mineralen) worden teruggewonnen, warmte wordt geleverd aan de betoncentrale en CO2 wordt opgevangen en aan de naastliggende glastuinbouw geleverd. Tevens is deelplan 4, hernieuwbare circulaire grondstoffen, afgerond.
Citylab Stedelijke Grondstoffen
Het Citylab Stedelijke Grondstoffen is een gecontroleerde regelluwe testomgeving voor nieuwe economische activiteiten rond het opwaarderen van reststromen. De onderschrijding van € 0,6 miljoen wordt veroorzaakt door de deelprojecten Hub voor circulair ondernemerschap en Maatwerk circulaire bedrijven.
Maatwerk circulaire bedrijven
Begin 2019 is het stimuleringsfonds voor circulaire bedrijvigheid geopend. Het geld wordt ingezet voor het uitvoeren van circulaire scans van bedrijven en cofinanciering van circulaire innovaties. Dit kan onder andere gericht zijn op onderzoek, vergunningstrajecten en certificering. Er is veel interesse onder ondernemers voor de cofinanciering, maar omdat ze het hele jaar door kunnen indienen zit er geen druk achter om een projectvoorstel in te dienen. Op basis van de evaluatie in november is besloten om in 2020 te werken met vier momenten in het jaar waarop bedrijven een aanvraag kunnen indienen.
Van de circulaire scans zijn er minder afgenomen dan verwacht. Daarom is er eind 2019 een sociale mediacampagne gestart om de scans meer onder de aandacht te brengen. Begin 2020 wordt de campagne via sociale media voortgezet, en na 3 maanden gaan we evalueren of, en zo ja hoe, de scans doorgezet kunnen worden.
Een ander onderdeel van het maatwerk circulaire bedrijven is de experimenteerruimte in wet- en regelgeving. Het bestemmingsplan hiervoor is uitgesteld, omdat er eerst een gebiedsvisie voor de Steiger gemaakt moet worden.
De Hub
Er wordt gezocht naar een werk- en ontmoetingsplek voor makers van circulaire producten en gebruikers van reststromen en -materialen. In 2019 is er een goede samenwerking tot stand gebracht met externe partijen voor het vrijspelen van bedrijfsruimte. Hierdoor is er een start gemaakt met de hub voor circulaire bedrijvigheid, met een fysiek kennisloket en werkruimtes voor circulaire bedrijven.
In de eerste helft van 2019 waren er zeer vergevorderde gesprekken over een locatie voor de hub, maar helaas kwam er op het laatste moment een ander aanbod, waar de eigenaar van het pand mee akkoord is gegaan.
Terugdringen voedselverspilling
In 2018 is Stichting Buitengewoon opgericht; zij wil voedselverspilling terugdringen door voedseloverschotten, middels een kleine vergoeding, aan te bieden aan kwetsbare huishoudens. Dit concept blijkt economisch niet haalbaar te zijn.
Daarnaast zijn middelen beschikbaar gesteld om tot een investeringsvoorstel te komen voor het ontwikkelen van een Food Cycle Centrum. Dit investeringsvoorstel is nog niet gestart. Wel is er ter voorbereiding samenwerking gezocht met diverse partijen uit Flevoland die ervaring en expertise op dit gebied hebben.
Als onderdeel van de oriëntatie voor een Food Cycle Centrum zijn er in het voorjaar van 2019 werkbezoeken gebracht aan de Verspillingsfabriek in Veghel, duurzaam restaurant The Green House in Utrecht en Blue City in Rotterdam, met deelname van de bovengenoemde partners. Begin juni zijn er met vele ondernemers en vertegenwoordiging uit het onderwijs en de overheid drie dialoogtafels geweest die een goed beeld hebben opgeleverd voor de betekenis van een Food Cycle Centrum voor Almere en het mogelijk verwaarden van reststromen voedsel.
Stad zonder gas
De onderschrijding ad € 0,2 miljoen is het gevolg van een vertraging om aan te kunnen sluiten bij de start van het Rijksprogramma (seismische campagne). Daardoor worden middelen doorgeschoven naar 2020.
Het Rijk heeft afgelopen jaar het programma SCAN (Seismische Campagne Aardwarmte Nederland) gestart. Het doel van dit programma is om voor heel Nederland een efficiënte en effectieve aanpak te maken om aardwarmte te benutten. Gezien de benodigde middelen, vergunningen en expertise is aansluiten bij de Rijksaanpak de enige logische conclusie.
De inspanningen in 2019 zijn erop op gericht geweest om het Almeerse project in de Rijksaanpak mee te laten nemen. Dat is gelukt: in maart 2019 is door het Rijk een belangrijk onderzoeksdeel uitgevoerd. Dit was een proeflijn om te bepalen op welke wijze de vervolgonderzoeken uitgevoerd moesten worden. Op basis hiervan zijn technische wijzigingen gedaan voor het uitvoeren van het vervolgonderzoek. In de periode september 2019 tot februari 2020 is dit vervolg uitgevoerd door het Rijk.
De provincies Flevoland en Noord-Holland hebben in 2019 een programmamanager voor aardwarmte aangesteld. Deze opereert in het belang van het totale gebied en stemt nauw af met Almere. Voor de beste aansluiting bij de landelijke lijn is er een projectgroep samengesteld waarin de gemeente Almere, MRA-Grand Design Warmte, de provincie Noord-Holland, de provincie Flevoland en Vattenfall/Nuon samenwerken.
Energiefonds
In de zomer van 2018 was al het budget van de duurzaamheidsregeling voor bewoners al verbruikt. Met deze leningen wordt zo’n 400 ton CO2 per jaar bespaard, met een publieke investering van ongeveer 35 euro/ton CO2. De aanvragers zijn inmiddels begonnen met aflossing en terugbetaling van rente, dit loopt conform begroting. Het beheer van deze aflossing en terugbetalingsgelden loopt nog zeker 15 jaar door.
Er worden nog beheerkosten gemaakt gedurende de looptijd van de leningen. Hierdoor is er een onderschrijding van € 0,2 miljoen.