bedragen x € 1.000

Het begrote budget voor experimenten is minder uitgenut dan verwacht, met name door het uitblijven van substantiële activiteiten binnen de projecten Who Cares, Duurzame Transformatie, Circulaire bouw en de beoogde samenwerking met de Floriade.

In 2017 deed de gemeente Almere mee met de prijsvraag Who Cares. De prijsvraag beoogde vernieuwende concepten voor wonen en zorg binnen de context van wijkvernieuwing te oogsten. De inzendingen werden als winnaars aangewezen. De gemeente heeft vervolgens het Woningbouwatelier gevraagd om de kwaliteit en de innovatiewaarde van de ideeën aan te jagen en het proces te regisseren naar goede, eerste prototypes in Almere Haven.

Hedendaags/ Eigentijds Hof

Om onderhandelingen over de locatie te kunnen voortzetten, maakte het team een tweede vastgoedberekening met andere grondprijzen en zonder koopwoningen. Deze bleek opnieuw niet te passen in het grondbeleid van de gemeente Almere. Dit betreft o.a. de duurzaamheidsambities die relatief hoge bouwkosten met zich meebrengen. Er is daarna een second opinion uitgevoerd. Daarna is een doorrekening van een mogelijke grondprijsaanbieding gemaakt, die enkele tonnen hoger bleek te liggen dan die in de laatste businesscase. Duidelijk is dat er binnen de gemeente geen middelen zijn om dit gat te overbruggen.

Samenredzame Wijk

Concreet verzoek aan het team begin 2019 was met een voorstel voor het zorgcentrum de Overloop te komen. Er is vervolgens aan de conceptontwikkelaars gevraagd ideeën, wensen en verwachtingen van de verschillende betrokkenen helder te krijgen. Dit leidde tot een besluit van Woonzorg Nederland en de Zorggroep om zonder Who Cares verder te gaan. Hiertoe is het project overgedragen aan de reguliere gemeentelijke organisatie.
Parallel aan dit proces zijn de conceptontwikkelaars in 2019 uitgenodigd tijdens de ontwikkeling van een visie op Haven. Hiertoe hebben ze tweemaal, zowel bij het ontwikkelteam als voor Havenaren, een presentatie gegeven over de ontwikkelde uitgangspunten van het concept, die in vruchtbare grond vielen.

Inzet voor 2019 was de LivInOfficeExpo te ontwikkelen in Almere of in een pand van het Rijksvastgoedbedrijf in Leeuwarden. Hiervoor is een rekenmodel ontwikkeld voor gevarieerde transformatie waarmee een dynamische businesscase kan worden gebouwd. Uit deze exercitie bleek dat de business case voor LivInOfficeExpo moeilijk rond te krijgen is vanwege de hoge aanvangsinvestering en de betrekkelijk korte exploitatietermijn (maximaal 10 jaar).
Voor een bewoonde showcase is budget nodig om het onrendabele deel af te dekken of een andere opzet vereist. Het experiment om een pand om te zetten naar een tijdelijke woonfunctie is hiermee niet uitvoerbaar, tenzij een groot deel van de (onrendabele) investeringen gedragen worden door derden.
Om mogelijke richtingen voor het experiment te verkennen is in het najaar een bijeenkomst ‘Transformeren naar de toekomst’ georganiseerd. De bijeenkomst onderstreepte de conclusie dat het experiment weinig kans van slagen heeft. Eind 2019 is daarom besloten verdere uitwerking te staken.

Intentie was in 2019 een gezamenlijk plan van aanpak op te stellen vanuit de programmalijnen Vernieuwend Wonen en Energy on Upcycling. Hiertoe is een verkenning uitgevoerd naar lopende ontwikkelingen op het thema en kansen voor een experiment in stad en regio. De conclusie hiervan was dat er geen ‘laaghangend fruit’ is om op korte termijn een tweede competitie Upcycle City mee te organiseren. Tegelijkertijd is er veel in beweging rondom circulariteit, wat zou kunnen leiden tot een experiment. Hiertoe is vanuit Vernieuwend Wonen een voorstel voor een BouwEXPO Circulair ingediend voor het uitvoeringsprogramma van de Almeerse duurzaamheidsagenda. De beoogde opdracht om tot nadere uitwerking te komen, kon in 2019 niet gerealiseerd worden.

De gemeente Almere benut de Floriade om te onderzoeken hoe de stad zich groen, duurzaam en inclusief kan ontwikkelen. Als proeftuin voor vernieuwende oplossingen, ook op het gebied van woningbouw, bestaat vanuit de programmalijn al langere tijd de wens voor een plek op het terrein voor experimenten.
Een van de mogelijke projecten is Bouwen voor de wereld, een samenwerking tussen gemeente Almere, Floriade BV, Rijksvastgoedbedrijf en Atelier Rijksbouwmeester gericht op snelle woningbouw in crisissituaties. In 2019 is besloten om dit project buiten het programma Vernieuwend Wonen te plaatsen omdat er geen geld vanuit het Fonds Verstedelijking Almere mee gemoeid is.

Daarnaast streeft het Woningbouwatelier naar een BouwExpo rondom duurzame, digitaal geproduceerde woningen.
Uitkomst van de gesprekken over een expo was de intentie om de ambities en middelen van het Woningbouwatelier te integreren in de ontwikkeling van de eerste vijf Green Embassies. Deze landenpaviljoens worden in opdracht van de Floriade BV ontworpen met nadruk op duurzame bouwmiddelen en digitale productiemethoden. Amvest zou ze vervolgens als ontwikkelaar realiseren, met het doel er later woningen van te kunnen maken. Het beoogde experiment bestaat uit het faciliteren en aanjagen van innovatie via onderzoek en inzet van extra expertise.
Er is medio 2019 een startdocument opgesteld en een voorzet gedaan voor een samenwerkingsovereenkomst tussen het Woningbouwatelier, de Floriade BV en Amvest. Er ontstond een discussie over de realisatiekosten van de innovaties en welke partij die moet dragen. Dit leidde ertoe dat de bijdrage vanuit het experiment on hold is komen te staan.

WikiHouse is een betaalbaar, duurzaam en digitaal geproduceerd houtskelet bouwpakket op basis van een open source systeem waarmee iedereen zelf een huis kan ontwerpen en bouwen.
In 2019 is hard gewerkt aan de opschaling van WikiHouse na de pionierswoning in Almere Poort. Er is een locatie vastgelegd op de Stripmaker in Almere Buiten en een bouwteam opgericht met alle benodigde professionals. In de zomer kon, iets later dan gepland, de groep zelfbouwers voor de eerste fase van 13 WikiHouses worden geworven.
In het najaar is de reserveringsovereenkomst voor de locatie getekend door de ontwikkelvereniging en kon men aan de slag met het ontwerp van de woningen.
Er is gewerkt aan het digitale platform waarop eindgebruikers uiteindelijk zelf met behulp van modules een WikiHouse-ontwerp moeten kunnen maken.
Parallel hieraan is de uitvraag opgesteld voor de selectie van een partij die de Makerspace voor haar rekening neemt, waar de WikiHouse elementen in Almere geproduceerd moeten gaan worden.

In het voorjaar 2019 is voor het college van B&W een notitie opgesteld met lessen en aanbevelingen voor doorontwikkeling van klein wonen in de stad. Hoewel nog een enkel huisje opgeleverd moet worden, is het experiment medio 2019 afgerond met een boek dat in 320 pagina’s, in het Nederlands en Engels, het maakproces en de ‘lessons learned’ van de BouwEXPO documenteert. Van prijsvraag via bestemmingsplan en welstand tot verkavelingsplan, en van grondovereenkomsten, tijdelijk gebruik, omgevingsvergunning tot de gelijkwaardigheidsbepaling in het Bouwbesluit. De lancering van het boek heeft begin september plaatsgevonden op het expo-terrein, gevolgd door een thema-avond klein wonen in Pakhuis de Zwijger te Amsterdam.