algemene middelen en overhead

In dit hoofdstuk wordt een nader inzicht gegeven op het resultaat op de overhead/bedrijfsvoeringskosten, inclusief kengetallen, en de het resultaat op de algemene middelen. De afwijkingen op de raadsprogramma’s zijn toegelicht in het jaarverslag, onder de programmaverantwoording. In de paragraaf financiering wordt nader inzicht gegeven in het renteresultaat en de treasurykosten.

bedragen x € 1 miljoen

	begrote lasten	begrote baten	werkelijke lasten	werkelijke baten	resultaat
Bestuur, inwoners en economie	23,0	3,8	25,3	4,3	-1,8
Duurzaam, leefbaar en bereikbaar	125,2	78,6	128,9	79,5	-2,7
Ruimte en wonen	160,4	147,6	125,6	162,2	49,4
Zorg en welzijn	207,1	6,6	206,0	6,8	1,3
Werk en inkomensondersteuning en inclusiviteit	138,0	93,0	136,1	91,6	0,5
Onderwijs, sport en cultuur	94,4	30,6	89,5	31,6	5,8
Veiligheid	20,1	0,6	20,4	0,9	0,0
Bedrijfsvoering	3,6	0,3	3,2	0,4	0,4
Financiën	5,1	5,4	4,3	6,5	1,9
totaal programma's	776,9	366,6	739,2	383,7	54,8
Overhead	68,5	1,2	70,3	2,3	-0,7
Stelpost onvoorzien	0,5	0,0	0,0	0,0	0,4
Algemene dekkingsmiddelen	-2,2	448,6	-2,9	453,3	5,4
Vennootschapsbelasting	0,3	0,0	-0,3	0,0	0,6
Totaal exploitatie	843,6	816,5	806,6	839,3	59,9
Reservemutaties	167,6	194,8	186,9	159,4	-54,6
Totaal	1.011,2	1.011,2	993,4	998,7	5,3

Toelichting overhead en bedrijfsvoering

Zoals uit de tabel blijkt is er een nadeel van € 0,7 miljoen op de overheadkosten, dit komt neer op een afwijking van circa 0,9% ten opzichte van het totale overheadbudget. Het sec bekijken van de afwijking op de overheadkosten geeft een incompleet beeld, omdat op de overige programma’s ook apparaatskosten staan die onderdeel uitmaken van de gemeentelijke bedrijfsvoering. De gemeente, en haar individuele afdelingen, stuurt namelijk op een neutraal resultaat op de bedrijfsvoering.

De gemeentelijke bedrijfsvoering heeft een volume van circa € 167 miljoen. Onder de bedrijfsvoering vallen:

de overheadkosten (indirecte functies zoals leidinggevenden en ondersteuning, financiën en control, ICT HRM, facilitaire zaken, juridische zaken en ambtenarenhuisvesting)
de loonkosten en inhuurkosten van direct personeel
alle opleidingskosten overige personeelskosten

Tabel bedrijfsvoering

Als naar de totale bedrijfsvoering wordt gekeken is er een positief resultaat behaald in 2019 van € 0,4 miljoen. In onderstaande tabel is dit zichtbaar gemaakt:

bedragen x € 1 miljoen

onderdeel	begrote lasten	begrote baten	werkelijke lasten	werkelijke baten	resultaat
Programma's	97,1	4,1	93,8	4,4	3,6
Overhead	74,7	1,3	76,4	2,3	-0,7
Doorbelasting overhead	-6,2	0,0	-6,2	0,0	0,0
Mutaties reserves	1,4	-6,6	1,5	4,3	-2,4
totaal bedrijfsvoering	167,0	12,0	165,5	11,0	0,4

Voorstellen tot resultaatbestemming

In de programmaverantwoording zijn per programma de belangrijkste afwijkingen reeds toegelicht. Op vrijwel alle raadsprogramma's liggen de bedrijfsvoeringskosten iets lager dan begroot. Alleen op het programma bedrijfsvoering, waar de overheadkosten begroot staan is een substantieel nadeel. Dit wordt dus, meer dan, goed gemaakt met de positieve resultaten op de andere programma's Er zijn ook bedrijfsvoeringskosten die doorschuiven naar volgende jaren, omdat er werkzaamheden nog niet zijn uitgevoerd. Hiervoor zijn voorstellen tot resultaatbestemming gedaan. Het gaat om een totaalbedrag van € 0,8 miljoen en het betreffen de volgende voorstellen:

bedragen x € 1 miljoen

Voorstel tot resultaatbestemming op de bedrijfsvoering	bedrag
taskforce Oosterwold	-0,2
veranderagenda gemeentelijke organisatie	-0,3
aanbesteding applicatie WMO & Jeugd	-0,2
Implementatie nieuw bezwaarschriftenproces	-0,2
totaal	-0,8

Per saldo is er op de bedrijfsvoering dus een negatief resultaat van € 0,2 miljoen. Dit betreft een afwijking van circa 0,2% op het totale budget.

Kengetallen overhead

Per saldo maken de overheadkosten in 2019 circa 7,3% van de totale omzet uit. Het aandeel van de overhead in de totale begroting is met bijna 1% gedaald ten opzichte van 2017. In onderstaande tabel zijn de prestatie-indicatoren voor de bedrijfsvoering opgenomen:

	2017	2018	referentie	2019
Aandeel overhead in totale omzet	8,2%	7,9%	9,4%	7,3%
Overhead per inwoner in euro's (per 1 januari)	351	353	410	334
Apparaatskosten per inwoner in euro's (per 1 januari)	nb	744	nb	736
Bezetting per1.000 inwoners in fte's (per 1 januari)	9,2	9,2	7,8	9,2
Aandeel inhuurkosten in totale loonsom	17,5%	21,6%	21,0%	20,2%

Als referentiegroep zijn de gemeenten genomen met 150.000-250.000 inwoners. De openbare realisatiecijfers over 2018 zijn als vergelijkingsmateriaal gebruikt. Voor de overheadkosten betreft dit IV3 informatie van CBS Statline. Voor de personele bezetting en inhuur is gebruik gemaakt van de personeelsmonitor 2018 van het A&O fonds. De Almeerse cijfers over 2018 kunnen hiermee worden vergeleken.

Als gekeken wordt naar de overheadkosten 2018 (aandeel in totale omzet en per inwoner) liggen de Almeerse overheadkosten onder het gemiddelde van de referentiegroep. De bezetting per inwoner is de afgelopen jaren stabiel gebleven en ligt boven de referentie. Dit kengetal zegt niet iets over de kosten / grootte van de ondersteuning, maar over de grootte van de gehele personeelsformatie voor de uivoering van taken. Het kengetal duidt erop dat Almere veel taken uitvoert en deze ook grotendeels zelf doet. Voorbeelden zijn het grondbedrijf en de afvalinzameling. Maar we hebben ook een FVA programma en organiseren een Floriade, waar andere gemeenten dit niet hebben. Het aandeel van de inhuurkosten ligt iets onder het gemiddelde en is ook gedaald ten opzichte van vorig jaar.

De overheadkosten in 2019 nemen relatief gezien iets af ten opzicht van voorgaande jaren. De belangrijkste verklaring hiervoor is de doorgevoerde bezuiniging op de financiële en juridische functie en de topstructuur.
Voor de apparaatskosten (de totale bedrijfsvoeringskosten) is geen referentiemateriaal beschikbaar.

Algemene dekkingsmiddelen

bedragen x € 1 miljoen

	begrote lasten	begrote baten	werkelijke lasten	werkelijke baten	resultaat
lokale heffingen	0,0	45,8	0,0	46,0	0,3
algemene uitkeringen	0,0	400,5	0,0	404,7	4,2
dividend	0,0	1,2	0,0	1,2	0,0
saldo van de financieringsfunctie	-2,3	0,7	-2,9	1,0	0,9
overige algemene dekkingsmiddelen	0,0	0,4	0,0	0,4	0,0
Algemene dekkingsmiddelen	-2,2	448,6	-2,9	453,3	5,4

De algemene dekkingsmiddelen vallen per saldo € 5,4 miljoen hoger uit dan geraamd.

Lokale heffingen en algemene uitkering

Dit wordt vooral veroorzaakt door een hogere gemeentefondsuitkering, zie onderstaande tabel:

bedragen x € 1 miljoen

onderdeel	saldo
leidt tot een voordeel
Extra algemene uitkering decembercirculaire	0,4
Extra belastinginkomsten	0,3
wordt gereserveerd
Floriade Almere	2,5
Regionale samenwerking GGZ	1,0
Klimaatakkoord	0,3
totaal algemene middelen	4,5

Na de Programmabegroting 2020 is de verdeling van het gemeentefonds bijgesteld. Dit resulteert in een voordeel van € 0,4 miljoen. Daarnaast zijn de belastingkomsten (met name ozb en precario) € 0,3 miljoen hoger uitgevallen.
Ook ontvangen we via het gemeentefonds € 3,8 miljoen aan extra specifieke middelen (doeluitkeringen). Deze middelen zijn nodig om vanaf 2020 de betreffende activiteiten uit te voeren, De extra inkomsten voor de Floriade worden gestort in de reserve Floriade. Voor de overige onderdelen wordt een voorstel tot resultaatbestemming gedaan. Deze extra middelen leiden per saldo dus niet tot een voordeel.

Saldo van de financieringsfunctie

Op de rentekosten en opbrengsten (treasury) is een voordeel behaald van € 0,9 miljoen. Dit komt met name door de lage marktrente.

Overige onderdelen

Stelpost onvoorzien

De stelpost onvoorzien is niet aangesproken, deze middelen vloeien terug in de saldireserve.

Vennootschapsbelasting

Voor de vennootschapsbelasting is over voorgaande belastingjaren € 0,6 miljoen terug ontvangen. Dit komt omdat we wel al een voorlopige aangifte hadden betaald. De verwachting is nu dat we over de voorgaande jaren geen belasting hoeven te betalen. De afgedragen belasting hebben we daarom terug ontvangen. Deze middelen zijn gestort in de reserve vennootschapsbelasting. Hieruit kan dan de vennootschapsbelasting voor de komende jaren worden betaald.